နီယို​ေမာ္​ဒန္​ ​ေဆာင္​းပါး ဆရာ​ေအာင္​ရင္​ၿငိမ္​း

#အမွတ္စဥ္၂၂ပုဒ္ေျမာက္ကဗ်ာေဆာင္းပါး

#နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းသြယ္လမ္းျမႊာမ်ား(Neomodern) (ေအာင္ရင္ၿငိမ္း )

          ျမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္ ေၾကညာစာတမ္း ၂၀၀၇ ထြက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း မဂၢဇင္းစာမ်က္ႏွာေပၚမွာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ေပၚထြက္လာတာေတြ႕ရပါတယ္။ ၂၀၀၇ အတြင္းမွာကတည္းက နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြရွိေနၿပီဆိုရင္ ေဖာ္ထုတ္တင္ျပေပးဖို႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕က ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္အေစာပိုင္းကာလေတြမွာ ကဗ်ာအညႊန္းေဆာင္းပါေးေတြ မေရးသင့္ေသးဘူးလို႔ယူဆၿပီး ကဗ်ာ အေျပာင္းအလဲ၊ အေရြ႕အေျခအေနကိုေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

          နီယိုေမာ္ဒန္အေၾကာင္း ဆက္လက္ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾကရင္းနဲ႔ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြကို ေတြ႕ရွိလာခဲ့ ၾကပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neomodern) ဆိုတဲ့စကားလံုးကို တိုးေႏွာင္မိုးကစတင္သံုးစဲြခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ပိုင္း သြင္ျပင္လကၡဏာ၊ ဖဲြ႕စည္းတင္ျပပံု၊ ကဗ်ာရသေတြကဲြျပားျခားနားေနတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာ ေတြကို အမ်ဳိးအစားခဲြျခားသတ္မွတ္ေပးဖို႔ စဥ္းစားရပါေတာ့တယ္။

          ၂၀၀၈-၂၀၀၉မွာ ေပၚထြက္လာတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြဟာ ပံုသ႑ာန္တစ္မ်ဳိးတည္းမဟုတ္ဘဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး အစားစား ကဲြျပားျခားနားေနပါတယ္။ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး နီယိုေမာ္ဒန္ဆီေရြ႕ဖို႔ႀကိဳးစားၾက ရင္းက သြင္ျပင္မတူတဲ့ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြ ထြက္ေပၚလာတယ္လို႔ယူဆမိပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ မဂၢဇင္းစာမ်က္ႏွာ ေတြမွာ ေတြ႕ျမင္ေနရတဲ့နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကို အမ်ဳိးအစားခဲဲြျခားလိုက္ရင္ (၇)မ်ဳိးရွိပါတယ္။
၁။       နီယိုေမာ္ဒန္ (Neomodern)
၂။       စမ္းသက္နီယိုေမာ္ဒန္ (Experimental Neomodern)
၃။       ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္ (Semi-Neomodern)
၄။       နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neomodern)
၅။       ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္ (Collage Neomodern)
၆။       စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prose Neomodern)
၇။       ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Post + Neomodern)
          ဒီ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြဟာ နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းဆီ တိုး၀င္ေရြ႕လ်ားလာႏိုင္တဲ့ လမ္းျမႊာလမ္း သြယ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

နီယိုေမာ္ဒန္မ်ဳိးကဲြေတြမ်ားျပားလာတဲ့အမွ် နီယိုေမာ္ဒန္ေရစီးအားေကာင္းလာၿပီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္တဲ့ ပင္မေရစီးကဗ်ာလမ္းေၾကာင္း ျဖစ္လာႏိုင္ေျခရွိေနပါတယ္။
     လက္ရွိအေျခအေနမွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာလမ္းေၾကာင္းက အားနည္းခန္းေျခာက္ေနပါၿပီ။ အသစ္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့နီယိုေမာ္ဒန္္မ်ဳိးကဲြေတြ ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာမယ္ဆိုရင္ အနာဂတ္မွာပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာအစား   ပင္မေရစီးနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို႔    ေျပာင္းလဲသံုးစဲြရရွိလာႏိုိင္လိမ့္မယ္ထင္ပါတယ္။

၁။     နီယိုေမာ္ဒန္ (Neomodern/Neo)
          နီယိုေမာ္ဒန္ (Neomodern) ကဗ်ာကို အတိုေကာက္စာလံုးနဲ႕ Neo လို႔ေျပာဆိုသံုးစဲြၾကပါတယ္။ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာေရးဟန္ကို ေက်ာ္လြန္လာတဲ့ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္တစ္မ်ဳိးပါ။ ျမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ႕သြင္ျပင္လကၡဏာေတြ အားလံုးနီးပါးကိုေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲ ပစ္လိုက္ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြကို ကၽြန္ေတာ္ေရးခဲ့တဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္(သို႔မဟုတ္)အနာဂတ္ကဗ်ာ၊ နီယို ေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ႔သြင္ျပင္လကၡဏာတခ်ဳိ႕ေဆာင္းပါးေတြနဲ႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာ စိုးမုိးယံ၊ လင္းသဏ္ညီ၊ စိုးမင္းေအာင္တို႔ရဲ႕ကဗ်ာေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ထားတဲ့ ကဗ်ာအညႊန္းေဆာင္းပါးေတြမွာ အေသးစိတ္ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။

          နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ညီညြတ္ေနတဲ့ကဗ်ာေတြဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြပါပဲ။ နီယို ေမာ္ဒန္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္(တည္း)မွာနီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာရပ္အားလံုး အျပည့္အစံုပါ၀င္ေနတာမ်ဳိးေတာ့မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြထဲက ရာႏႈန္းအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ညီညြတ္တယ္ဆိုရင္ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို႔ေျပာႏိုင္ပါ တယ္။ ႏွလံုးအိမ္မဂၢဇင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္ခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာခဲ့ဖူးတဲ့ စိုးမိုးယံရဲ႕ နားလည္သူ ကဗ်ာ၊ လင္းသဏ္ညီရဲ႕ စစ္ေတာင္းရိပ္မြန္ အင္တာနက္ကေဖး ကဗ်ာေတြဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေရွ႕မ်ဳိးဆက္ကဗ်ာေတြထဲက ေမာင္ျပည့္မင္း၊ မင္းထက္ေမာင္၊ ခရမ္းျပာထက္လူ၊ ခိုင္ၿမဲေက်ာ္စြာ၊ ကိုေရြး၊ ေနစိမ့္၊ လြန္္းဆက္ႏိုးျမတ္တို႔ရဲ႕ေရးဟန္ေျပာင္းလဲထားတဲ့ ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ဟာလည္း နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြပါပဲ။

၂။     စမ္းသပ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Experimental Neomodern/Experneo)
            စမ္းသပ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Experimental Neomodern) ကဗ်ာကို Experneo လို႔ အတိုေကာက္ေခၚေ၀ၚသံုးစဲြႏိုင္ ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းဆီ တိုး၀င္ေရြ႕လ်ားႏိုင္ဖို႔ စမ္းသပ္ေရးဖဲြ႕ေနတဲ့ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားပါ။ Experneo ဟာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေတြရဲ႕ Experimental Poetry နဲ႕မတူပါဘူး။ သူတို႔က ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းဆီဦးတည္တဲ့စမ္းသပ္ကဗ်ာပါ။ Experneo က နီယိုေမာ္ဒန္ဆီခ်ဥ္းကပ္လာတဲ့ စမ္းသပ္ ကဗ်ာပါ။ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္နဲ႕ နီယိုေမာ္ဒန္စမ္းသပ္ကဗ်ာေတြၾကားမွာ အႏုပညာနဲ႔ ဘာသာစကားအယူအဆ၊ လူ႔အဖဲြ႕ အစည္းအေပၚ အျမင္၊ ကဗ်ာနဲ႔ရသအျမင္၊ သြင္ျပင္လကၡဏာအရာရာ ကဲြျပားျခားနားမႈရွိပါတယ္။
          Experneo ကဗ်ာေတြကို မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြဆီမွာ အေတြ႕မ်ားပါတယ္။ စမ္းသပ္ေရးဖဲြ႕ ေနဆဲျဖစ္လို႔ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြ သိပ္မထင္ရွားေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ Experneo ကဗ်ာေတြထဲက တခ်ဳိ႕ လကၡဏာေတြဟာ တစ္ခ်ိန္မွာ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာထဲ ေပါင္းစပ္ရမယ့္လကၡဏာအသစ္ေတြျဖစ္ေနတာေတြ႕ရ တတ္ပါတယ္။

၃။     ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္ (Semi-Neomodern/Semineo)
          ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္ (Semi-Neomodern/Semineo) ကို တစ္၀က္နီယိုေမာ္ဒန္လို႔ပဲ အၾကမ္းဖ်င္းဘာသာျပန္ ရမယ္ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာဘာသာျပန္ကို သိပ္ဘ၀င္မက်တဲ့အတြက္ အတိုေကာက္အေနနဲ႕ Semineo လို႔ပဲ ေခၚေ၀ၚသံုးစဲြခ်င္ပါတယ္။ Semineo က ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ေျခလွမ္းေက်ာ္လြန္လာေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ နီယိုေမာ္ဒန္ဆီအျပည့္မေရာက္ေသးဘဲ တစ္၀က္တစ္ပ်က္ပဲရွိပါေသးတယ္။ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာလကၡဏာ တစ္၀က္၊ နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာတစ္၀က္ ေရာေႏွာေနတဲ့ကဗ်ာေတြ၊ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေရးဟန္နဲ႔ နီယိုေမာ္ဒန္ေရး ဟန္ ေပါင္းစပ္ေရးဖဲြ႕ထားတဲ့ကဗ်ာေတြကို Semineo ကဗ်ာလို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
          နမူနာေလ့လာၾကည့္ခ်င္ရင္ ေမာင္ဖီလာ၊ ၾကည္ေဇာ္ေအး၊ စိုင္း၀င္းျမင့္၊ လင္းဆက္ေနာင္၊ ျမတ္ေ၀တို႔ရဲ႕ ကဗ်ာအခ်ဳိ႕ကို  ၫႊန္္းလိုပါတယ္။

၄။     နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neomodern/Alterneo)
        တိုးေႏွာင္မိုး ေရးဟန္အေျပာင္းအလဲလုပ္ထားတဲ့ ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ဟာ L.P နဲ႕ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ဘက္ကို တိမ္းၫြတ္မႈ အနည္းငယ္ရွိတယ္လို႔ တျခားသူငယ္ခ်င္းကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ကျမင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အျမင္ကို တိုးေႏွာင္မိုးက ျငင္းဆန္ၿပီး သူေရးေနတာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္မဟုတ္ဘဲ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႕လုပ္ထားတဲ့နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြလို႔ ေျပာပါတယ္။ တိုးေႏွာင္မိုးလိုပဲ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ေရးထားၾကတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြကဗ်ာေတြရွိေကာင္းရွိေန ၾကမွာပါ။ အဲဒီလိုနီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြကဗ်ာေတြကိုလည္း နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၾကာင္းထဲစီး၀င္လာမယ့္ လမ္းသြယ္လမ္း ႃမႊာတစ္ခုအျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္မူကဲြ (Alternative Neumodern) ကို Alterneo လို႔အတိုေကာက္ ေျပာဆိုသံုးစဲြႏိုင္ပါတယ္။

၅။     ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္ (Collage neomodern/Collaneo)
          ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္က Collage နည္းစနစ္နဲ႔ေရးဖဲြ႕ထားတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာကိုဆိုလိုပါတယ္။ အတို ေကာက္ကေတာ့ Collaneo ေပါ့။ အေနာက္တိုင္းမွာေတာ့ Collage နဲ႔ Prose Poem ေတြကို ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာ အမ်ဳိးအစားေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကတယ္လို႔ဆရာသစၥာနီကဆိုပါတယ္။
          ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ အဲဒီလို တရားေသ/ပံုေသ မသတ္မွတ္ခ်င္ပါဘူး။
          Collage လုပ္ျခင္းဟာ ကဗ်ာျပဳလုပ္/ေရးဖဲြ႕တဲ့နည္းလမ္းတစ္လမ္းသာျဖစ္ၿပီး သူ႔ကို ေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္၊ နီယိုေမာ္ဒန္ ဘယ္လိုကဗ်ာအမ်ဳိးအစားမွာမဆို သံုးစဲြခြင့္ရွိတယ္လို႔ယူဆပါတယ္။ Collage နည္းလမ္းသံုး ေရးဖဲြ႕ ထားတဲ့ကဗ်ာတစ္ပုဒ္မွာ ဘယ္လိုအာရံုခံစားပံု၊ ရသ၊ အသိအျမင္ေတြ ေပ်ာ္၀င္ေနသလဲဆိုတဲ့အခ်က္အေပၚအေျခခံ ၿပီး ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားခဲြျခားသင့္တယ္လို႔ကၽြန္ေတာ္တို႔ျမင္ပါတယ္။
          ေမာ္ဒန္အာရံုခံစားပံု၊ ေမာ္ဒန္အရသာပါတဲ့စာသားေတြ ဆက္စပ္ေရးဖဲြ႕ထားရင္ ေမာ္ဒန္၊ နီယိုေမာ္ဒန္အရ သာေပၚလြင္ရင္္ နီယိုေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္အာရံုခံစားပံုေပါက္ေနရင္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လို႔ခဲြျခားႏိုင္ပါတယ္။
          ေကာလာ့ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္ (Collane) ဆိုတာ ေကာလာ့ဂ်္နည္းလမ္းသံုးထားၿပီး နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာပါ၀င္ ေနတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြတစ္မ်ဳိးပါ။ Collaneo ကဗ်ာမွာ အျခားသူရဲ႕စာသားသက္သက္၊ ကုိယ္ပိုင္စာသားနဲ႔ အျခားစာသားအေရာအေႏွာ၊ ကိုယ့္စာသား ကိုယ္ျပန္လည္ေရာစပ္ျခင္း စသျဖင့္ အဆင္ေျပသလုိ ေရာစပ္ဖန္တီး ေရးဖဲြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
          ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ Collaneo ကဗ်ာေတြ အေတြ႕ရနည္းေနပါေသးတယ္။

၆။     စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prose Neomodern/Prosneo)
          စကားေျပပံုစံ၊ စကားေျပအေျချပဳေရးဖဲြ႕ထားေပမယ့္ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ဘက္ကိုမေရာက္ဘဲ နီယိုေမာ္ဒန္ဘက္ကို တိမ္းၫြတ္မႈပိုမ်ားတဲ့ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားကို စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prose Neomodern) လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ အတိုေကာက္ဆိုရင္ Prosneo ေပါ့။
          စကားေျပကဗ်ာ (Prose Poem) ကိုလက္ခံၾကတဲ့ ကဗ်ာဆရာတခ်ဳိ႕ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႔ စကားေျပကဗ်ာ ေတြေရးေနၾကတာပါပဲ။ စကားေျပအေျချပဳဖဲြ႕စည္းတည္ေဆာက္ၾကေပမယ့္ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္၊ တစ္ပုဒ္နဲ႔ တစ္ပုဒ္ ကဗ်ာရသ၊ အသိအျမင္၊ ကဗ်ာအတြင္းသား၊ အာရံုခံစားပံုခ်င္း မတူၾကပါဘူး။ ဥပမာ-ပိုင္နဲ႔လူဆန္း၊ စိုင္း၀င္းျမင့္နဲ႔သားဦး၊ ေမာင္ယုပုိင္နဲ႔စိုးမင္းေအာင္။
          အခုေနာက္ပိုင္း လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ စကားေျပနီယိုေမာ္ဒန္ (Prosneo) ကဗ်ာေတြကို အေတာ္မ်ားမ်ား ေရးဖဲြ႕လာၾကတာ သတိျပဳမိပါတယ္။ လူလတ္ပိုင္းထဲက ကဗ်ာဆရာပိုင္၊ လူငယ္ေတြထဲက စုိင္း၀င္းျမင့္၊ သားဦး၊ စိုးမင္းေအာင္၊ မင္းသက္ဇဥ္တို႔ရဲ႕စကားေျပအေျချပဳကဗ်ာေတြကို Prosneo ကဗ်ာေတြလို႔ေျပာလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။

၇။     ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Post + Neomodern/Poneo)
          ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Post + Neomodern) ဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရကိုသံုးစဲြရတာ အေတာ္အႏၱရာယ္ႀကီးပါတယ္။ ဒီေ၀ါဟာရထဲမွာ post/Neo?Modern စကားလံုး ၃ မ်ဳိးလံုးပါ၀င္ေနတဲ့အတြက္ အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူရာမွာ ေထြျပား/ေရာေထြးမႈနဲ႔ ျပႆနာေတြျဖစ္လာႏိုင္လို႔ပါပဲ။
          ကၽြန္ေတာ့္ရည္ရြယ္ခ်က္က ပို႔စ္ေမာ္ဒန္နည္းစနစ္ေတြကို ယူငင္သံုးစဲြထားတဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကို ဆိုလိုတာပါ။ ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Poneo) ကဗ်ာဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကို ေက်ာ္လြန္ေနတဲ့အဓိပၸာယ္မေဆာင္ပါဘူး။ သေကၤတအေနနဲ႔ Hypen ပါတဲ့ Post - Neomodern လို႔မသံုးဘဲ Post + Neomodern လို႔သံုးရင္ ဆိုလိုရင္းေပၚ လြင္မယ္ထင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕အတိုေကာက္စာလံုးကေတာ့ Poneo ျဖစ္ပါတယ္။
          Poneo ကဗ်ာစာ Poneo ကဗ်ာေတြနဲ႔ခဲြျခားရခက္ပါတယ္။

          (ေနာက္ေနာင္ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ဳိးကဲြေတြနဲ႔ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကို ႏႈိင္းယွဥ္ခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာတင္ျပ သြားဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။)
          ပို႔စ္နီယိုေမာ္ဒန္ (Poneo) ကဗ်ာမွာနည္းစနစ္အရ နီယိုနဲ႔ ပို႔စ္ကလၡဏာေရာစပ္မႈဟာ အမ်ားဆံုး ၅၀း၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန အနည္းဆံုး ၇၀း၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရွိႏိုင္/ရွိတတ္ပါတယ္။ ပို႔စ္နည္းစနစ္ေရာစပ္မႈရွိေပမယ့္ Poneo နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာရဲ႕ေနာက္ခံအယူအဆနဲ႔ သြင္ျပင္လကၡဏာ၊ အရသာတြေပၚလြင္ထင္ရွားတဲ့ကဗ်ာအမ်ဳိး အစားပါ။
          အခုေနာက္ပိုင္းေရးဟန္ အေျပာင္းအလဲလုပ္ထားတဲ့ မင္းခ်မ္းမြန္၊ ပိုင္၊ အိုေအာင္၊ သူရနီ၊ ေအာင္ပိုင္စိုး၊ ေမာင္မင္းစိုး၊ လင္းသဏ္ညီတို႔ရဲ႕ကဗ်ာတခ်ဳိ႕ဟာ Poneo ကဗ်ာတြျဖစ္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ယူဆထားပါတယ္။ ပို႔စ္ ေမာ္ဒန္အုပ္စုထဲက တခ်ဳိ႕ကဗ်ာဆရာေတြ (ဥပမာ-စိုးျမင့္သိန္း၊ ဟိန္းျမတ္ေဇာ္)ဆီမွာေတာင္ Poneo ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ႏွစ္ပုဒ္စေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။

နိဂံုး
          အခုအၾကမ္းဖ်ဥ္းမိတ္ဆက္ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာအမ်ဳိးအစား(၇)မ်ဳိးဟာ နီယိုေမာ္ဒန္လမ္း ေၾကာင္းထဲကို စီး၀င္လာႏိုင္တဲ့၊ တစ္နည္းေျပာရရင္ နီယိုေမာ္ဒန္ကေန ခဲြျဖာထြက္လာတဲ့ Neomodern off-streams ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ နီယိုေမာ္ဒန္အယူအဆ/ကဗ်ာေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ တျဖည္္းျဖည္းခိုင္မာပံုေပၚ လာေနၿပီလို႔ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းမွာ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္အယူအဆေတြကို Postmodernisms လို႔အမ်ားကိန္း(S) သံုးၿပီးေခၚၾကသလုိ ဒီကနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြကိုလည္း အခုခ်ိန္ကစၿပီး Neomoderns လို႔ေခၚေ၀ၚသံုးစဲြ႒ႏိုင္ၾက ပါတယ္။

          ကၽြန္ေတာ့္ဆီမွာ စာမ်က္ႏွာေပၚေရာက္မလာႏိုင္ေသးတဲ့ "Neomodern Sensibility" “နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ႕ ဘာသာစကားအယူအဆ”၊ နီယိုေမာ္ဒန္အႏုပညာအျမင္လို႔ေျပာႏိုင္တဲ့ “အႏုပညာ၏သရုပ္မွန္ သေဘာသဘာ၀” ေဆာင္းပါးေတြရွိေနပါေသးတယ္။
          နီယိုေမာ္ဒန္အေၾကာင္းကို တစ္ေယာက္တည္းေျပာေနရတာေတာ့ သိပ္မနိပ္လွပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ရိုးအီၿငီးေငြ႕ေနပါၿပီ။ ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈအသစ္ ျဖစ္ထြန္းဖို႔လိုလားသူ၊ နီယိုေမာ္ဒန္ကို စိတ္၀င္စားတိမ္းညြတ္မႈ ရွိသူ ကဗ်ာဆရာ၊ ပညာရွင္၊ ကဗ်ာဖတ္သူေတြအားလံုး၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးၾကေစခ်င္ပါတယ္။

ကဗ်ာေဆာင္းပါးေတြ ေရးေကာင္းတဲ့ ကိုခါး၊ ေလးလြင္လတ္၊ ေမာင္ေႏြထက္၊ လူရွင္းတို႔ မိုးေ၀ကဗ်ာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေတြအေၾကာင္း မွာတင္ရပ္မေနဘဲ ဒီေန႔ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ေဆြးေႏြးသင့္ပါၿပီ။ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြထဲက သူရနီနဲ႕ ေမာင္ယုပိုင္တို႔ေရးေနတဲ့ ကဗ်ာေဆာင္းပါးေတြ မိုက္/လန္းပါတယ္။

          အခု နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းသြယ္လမ္းႃမႊာမ်ားေဆာင္းပါးမွာ ကၽြန္ေတာ့္ကဗ်ာေတြအေၾကာင္းထည့္မေျပာဘဲ တမင္ခ်န္ထားခဲ့ပါတယ္။ ကိုယ့္ကဗ်ာအေၾကာင္းကိုယ္ေျပာရတာ ပ်င္းစရာေကာင္းလို႔ပါ။ ကၽြန္ေတာ့ကဗ်ာေတြ အေၾကာင္း တျခားကဗ်ာဆရာေတြေျပာၾကပါလိမ့္မယ္။
          ပုဂၢိဳလ္ေရးမပါဘဲ မွန္မွန္ကန္ကန္ေျပာဖို႔ေတာ့လိုပါတယ္။

          ”ျမန္မာေခတ္ၿပိဳင္ ကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈသစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ႏိုင္ပါေစ။”

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း
အလင္းတန္းအႏုပညာဂ်ာနယ္
အမွတ္(၅၈၃)၊ ဒီဇင္ဘာ(၇)၊ တနလၤာ၊ ၂၀၀၉