​ေလတ္​​ေပၚလား.​ေခတ္​ၿပိဳင္​လား ျမန္​မာကဗ်ာ(​ေဇယ်ာလင္​း)

ေခတ္ေပၚလား ၊ ေခတ္ျပိဳင္လား ၊ ျမန္မာကဗ်ာ  (ေဇယ်ာလင္း)
______________________________________________

                ခုတေလာ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာကို ဖလွယ္သံုးေနတာ သတိျပဳမိိပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႕ပက္သက္ျပီး ေခါင္းစဥ္ငယ္(၃)ခုနဲ႕ ဒီအေခၚအေ၀ၚနွစ္ခုကို ခ်ဥ္းကပ္ျကည္႕ပါမယ္။ (၁) “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဟာ အတူတူပဲ။ (၂) “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဟာ ကြဲျပားျခားနားတယ္ (မတူဘူး)။ (၃) ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာပဲ ၊ ေလဘယ္တပ္စရာမလိုဘူး။

(၁) “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္” ကဗ်ာဟာ အတူတူပဲ
________________________________________________
                  “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္” ကဗ်ာကို ဖလွယ္သံုးျခင္းဟာအတူတူပဲဆိုတဲ့သေဘာကို ျပေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ေလ့လာမိသေလာက္ေျပာရရင္ တစ္ခ်ိန္တုန္းက “ေမာ္ဒန္” ကဗ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏွဳန္းရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ အစဥ္အလာ (ေလးလံုးစပ္) ကဗ်ာကေန ပံုသ႑ာန္ေရာ၊ အေျကာင္းအရာပါ ခြဲထြက္လာတဲ့ကဗ်ာအမ်ိိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ၊ “ေမာ္ဒန္”ကေန “ေခတ္ေပၚ”လို႕ ေျပာင္းလည္းေခၚေ၀ၚလာျပီး “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဆိိုတာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ျဖစ္လာတယ္ဆိုတာက ထူေထာင္လာတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးလာတယ္။ ျပန္႕ပြားလာတယ္။ ေနာက္ဆံုး “ပင္မေရစီး”အထိ ျဖစ္လာတယ္လိို႕ ေျပာတာပါ။ အလြယ္တကူ ျဖစ္လာတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အတိုက္အခိုက္ ေပါင္းစံုျကားကေန ထူမတ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၀ နဲ႕ ၁၉၉၀(ဆယ္စုႏွစ္ႏွစ္ခု)အတြင္းလုိ႕ ေျပာနိုင္ပါတယ္။
                     အဲဒီကာလာတုန္းက အစဥ္အလာ ကဗ်ာအေရးအသားက ျကီးစိုးေတာ့ “ေမာ္ဒန္” “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဟာ မဂၢဇင္းစာမ်က္နွာေတြေပၚ ထင္ထင္ရွားရွားေရာက္လာဖို႕ အခြင့္အေရး ျပည္႕ျပည္႕၀၀ မရခဲ့ပါဘူး။ အစဥ္အလာ ကဗ်ာသမားေတြရဲ႕ အကဲ့ရဲ႕ ၊ အပုတ္ခ်ခံရပါတယ္။ “ေမာ္ဒန္”ဟာ ကဗ်ာမဟုတ္ဘူးလုိ႕ န၀ေခတ္စမ္းကဗ်ာဆရာႏွစ္ဦးက ကြ်န္ေတာ့္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ ေတာင္ငူေဆာင္ကင္တီးန္၊ ေတာင္ပိႏၷဲပင္ေအာက္မွာ အေသအခ်ာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေ၉၈၆ ေလာက္ကလိို႕ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ အဲ့သလို အေနအထားကေန “ေမာ္ဒန္” “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာစာရင္း ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာ ေဇာင္းထက္ မကြယ္လြန္မီေျပာခဲ့တာလည္းရွိပါတယ္။ “ေမာ္ဒန္” “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာကို သူတို႕သိရွိတာ ေနာက္က်တယ္တဲ့။ အဲ့ဒီတုန္းက “တိုက္ပံု၀တ္နွလံုးသား”နဲ႕ “ငါ့ကို ဇႏၷ၀ါရီျပန္ေပး” ကဗ်ာဆရာေတြဟာလည္း အစဥ္အလာ ကဗ်ာေဘာင္ထဲမွာပဲ ရွိခဲ့ျကပါေသးတယ္။ “လမ္းသရဲ” ကဗ်ာလို႕ ေခၚေ၀ၚခဲ့ျကတဲ့ “ေမာ္ဒန္” “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဘက္ ေရာက္မလာျကေသးပါဘူး။ အဲ့ဒီသမိုင္းကို ျပန္ေဖာ္ထုတ္ျပီး ေစ့ေစ့ငုငုေရးျကရင္ ၂၀ရာစုေႏွာင္းပိုုင္း ျမန္မာကဗ်ာရွဳခင္းဟာ ျမဴေတြျကားေ၀၀ါးေနမွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ပညာရပ္ပိုင္းလည္း ၀င္လာေတာ့ တကၠသိုလ္ပညာရွင္ေတြပါ ၀ိုင္း၀န္းျပဳစုျကရင္ အဆိုးေတာ့ ျဖစ္စရာအေျကာင္း မရွိပါဘူး။
                             “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဟာ အဲ့ဒီေလာကရဲ႕ ပင္မေရးစီးျဖစ္တဲ့ အစဥ္အလာကဗ်ာကေန ခြဲထြက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ သီးျခား ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ရပ္အေနနဲ႕ ထူေထာင္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာ အသံုးအႏွဳန္းမွာ ကြ်န္ေတာ္ မ်က္ေတာင္အဖြင့္သံုးထားတာ သတိျပဳမိမွာပါ။ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ရပ္ရဲ႕ အေခၚအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့သေဘာပါ။ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဆိုတာ ဧကန္မုခ်ရွိတယ္။ အဲ့ဒီကဗ်ာမ်ိဳး ေရးသူေတြဟာလည္း သူတိို႕ကိုယ္သူတို႕ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဆရာေတြအျဖစ္ ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ျကတယ္။ ကဗ်ာဆုေပးတဲ့ ကိစၥေတြမွာလည္း “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဆုလို႕ အမည္တပ္ျပီး ကဗ်ာေတြ ေရြးခ်ယ္ဆုေပးျကပါတယ္။ ကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးေဆာင္းပါးေတြမွာလည္း “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဆိိုျပီး အမည္တပ္ေရးျကပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာရဲ႕ စရိုက္လကၡဏာေတြဟာ ဘာလဲဆိုရင္ အစဥ္အလာကဗ်ာနဲ႕ ကြဲျပားျခားနားမွဳအစုအေ၀းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာရဲ႕ အမ်ားလက္ခံမွဳ အေနအထားကို ျကည္႕ရင္ ဆရာ၀င္းျငိမ္းရဲ႕ “ေရႊအျမဴေတ”နွစ္စဥ္ကဗ်ာဆုဟာ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဆရာေတြကို ေပးတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။
                                “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာကို “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာ(မ်က္ေတာင္အဖြင့္အပိတ္ကိုေက်းဇူးျပဳ၍ သတိျပဳပါ)နဲ႕ ဖလွယ္သံုးေနတာ ဖတ္ရ၊ ျကားရေတာ့ စူးစမ္းခ်င္စိတ္နဲ႕ (ဂလို)ေအာင္ခ်ိမ့္ကို အရပ္စကားသေဘာမ်ိိဳးနဲ႕ ေမးလိုက္ေတာ့ “အတူတူပါပဲ”လို႕ ေျဖပါတယ္။ ဆရာဒဂုန္တာရာကလည္း “ေခတ္ေပၚ” နဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကို အတူတူပဲလို႕ ေျပာခဲ့တာ ထပ္သိရပါတယ္။ ကာလတစ္ခုရဲ႕ သေဘာနဲ႕ ေျပာရင္ေတာ့ ေခတ္ေပၚ(Modern)နဲ႕ ေခတ္ျပိဳင္ (Contemporary) ဟာ အတူတူပါပဲ။ ကဗ်ာေဗဒနဲ႕ ေျပာရင္ေတာ့ အဓိပၸာယ္တစ္မ်ိဳးေဆာင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဥေရာပ modernism ဟာ contemporary-ism မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဟာ ေခတ္ျပိဳင္ကာလအေျကာင္းေတြ ေရးတဲ့အတြက္ “ေခတ္ျပိဳင္”နဲ႕အတူတူပဲလို႕ ယူဆလို႕ရပါတယ္။ ဒီေန႕ေရးေနျကတာေတြဟာလည္း ဒီေန႕ ၊ ဒီေခတ္သေဘာနဲ႕ဆိုရင္ “ေခတ္ေပၚ”ကို “ေခတ္ျပိဳင္” နဲ႕ ဖလွယ္သံုးလို႕ရပါတယ္။ အဲသလိုဆို “ေခတ္ေပၚ”နဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ဟာ အတူတူပါပဲလို႕ ေျပာလို႕ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္၊ ေမးခြန္းႏွစ္ခု ထြက္လာပါတယ္။ ပထမေမးခြန္းက “ေခတ္ေပၚ” နဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္” ဟာ အတူတူပဲဆိိုရင္ ဘာျဖစ္လို႕ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာလုိ႕ေခၚခဲ့ျပီး “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာလို႕ မေခၚခဲ့ျကတာလဲ။ ဒုတိယေမးခြန္းက “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဟာ လုပ္ယူခဲ့ရတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိိဳးအစားပါ။  လုပ္ယူျပီးမွ ကဗ်ာေဗဒတစ္ခုအျဖစ္ ထူေထာင္တည္ေဆာက္ခဲ့ျကတာပါ။ ဒါဆိုရင္ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဟာလည္း ကဗ်ာေဗဒတစ္ခုလား။ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာေဗဒနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္” ကဗ်ာေဗဒေတြဟာ အတူတူပဲလား။ ဒါဆိုရင္ အခု “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဆရာေတြဟာ သူတို႕ကိုယ္သူတို႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဆရာေတြလုိ႕ ေျပာင္းေခၚျကမလား။ စဥ္းစားစရာပဲ။

(၂) “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဟာ ကြဲျပားျခားနားတယ္
_________________________________________________________

           ျမန္မာကဗ်ာဖြံ႕ျဖိဳးေရးနဲ႕ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မွဳျဖစ္စဥ္မွာ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာရဲ႕ အရွိတရားဟာ ကဗ်ာအတြက္ ေကာာင္းမြန္တဲ့ တြန္းအားေတြေပးခဲ့တယ္ဆိုတာ ျငင္းလို႕ မရပါဘူး။ အထက္မွာ ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ။ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ရပ္၊ ကဗ်ာေဗဒတစ္ရပ္အေနနဲ႕ တည္ေဆာက္ယူခဲ့ရတာပါ။ အကယ္၍ “ေခတ္္ေပၚ” ကဗ်ာအသံုုးအႏွဳန္းမွာ “ေခတ္ေပၚ”ရဲ႕ မ်က္ေတာင္ အဖြင့္အပိတ္ေတြ ျဖဳတ္လိုက္ရင္ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဆိုတဲ့သေဘာကိုု ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲသလိုဆို၊ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဆိုတဲ့ သီးျခားကဗ်ာ အမ်ိဳးအစားထက္ ေခတ္ေပၚ (၀ါ) ေခတ္ျပိဳင္ကာလာထဲမွာ ေရးသားတဲ့ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေတြလို႕ အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ “ေခတ္ေပၚကဗ်ာ”ထဲမွာ ေခတ္ျပိဳင္ျဖစ္တဲ့ အစဥ္အလာ (ေခတ္စမ္း၊ န၀ေခတ္စမ္း)တို႕လည္း ပါ၀င္လာျကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚကဗ်ာ”ဟာ ဘာလဲလို႕ေမးရင္ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာလည္းပါ၊ အစဥ္အလာကဗ်ာလည္းပါေတာ့ ဒါဟာ ဘာကဗ်ာအမ်ိဳးအစားလဲဆိုတာ ေမးရမွာပဲ ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ အကယ္၍ “ေခတ္ေပၚကဗ်ာ”ကို မ်က္ေတာင္အဖြင့္အပိတ္ဖယ္လိုက္ရင္ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဆိုတာ ပိုျပီးလြင့္သြားပါတယ္ -
            အကယ္၍ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဟာ သူ႕သမိုင္းနဲ႕သူ တည္ေဆာက္လုပ္ယူရခဲ့ရတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားနဲ႕ ကဗ်ာေဗဒျဖစ္ရင္ (၀ါ) အစဥ္အလာကဗ်ာနဲ႕ ကြဲျပားျခားနားရင္၊ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဟာလည္း သူ႕ကဗ်ာ အမ်ိဳးအစားနဲ႕သူ ကဗ်ာေဗဒသပ္သပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာနဲ႕ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ တမင္လုပ္ယူ(ခြဲထြက္)တဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာဟာ အစဥ္အလာကဗ်ာကေန ခြဲထြက္သလို “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဟာလည္း “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာကေန ခြဲထြက္တာပါပဲ။ ဒီသေဘာမ်ိဳးကိုု ျငိမ္းေ၀ရဲ႕ေဆာင္းပါးေတြမွာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဆိုတာ သီးျခားရွိတယ္ေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာရဲ႕ “အျခား” ၊ “ေခတ္ျပိဳင္” ကဗ်ာရဲ႕သေဘာေတြ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚ” ပင္မေရစီးထဲကေန ခြဲထြက္တဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစား (စမ္းသပ္)ေတြေပါ့။ ဒီသေဘာေတြကိုခ်ဳပ္ရရင္ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႕ လမ္းျကံုလို႕ (ကို)ခင္ေအာင္ေအးနဲ႕ လွမ္း netလိုက္ေတာ့ သူ႕ဆီက ခ်က္ခ်င္းပဲ စကားထြက္လာပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဟာ မတူဘူးတဲ့။ ဒါဆိိုရင္ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာဆိုတာ ဘာလဲ။ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာကို မ်က္ေတာင္ အဖြင့္အပိတ္ေတြ ဖယ္လိုက္ရင္ “ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာ”ဆိုတာ “ေခတ္မွာေပၚလာေသာ အျပိဳင္ကဗ်ာမ်ား” ဆိုတဲ့ သေဘာဆီ ေရာက္မွာပါ။ ဒါဆိုရင္ ေခတ္ျပိဳင္ဆိုတဲ့ အသံုးအႏွဳန္းကို မ်က္ေတာင္ အဖြင့္အပိတ္နဲ႕ အဓိပၸာယ္ကန္႕သတ္မလား၊ မကန္႕သတ္ဘူးလား။ မ်က္ေတာင္ အဖြင့္အပိတ္ရွိရင္ အမည္နာမ ေ၀ါဟာရျဖစ္သြားမွာပါ။ မ်က္ေတာင္ အဖြင့္အပိတ္မရွိရင္ ေခတ္ကာလ အေတာအတြင္း ဘယ္ကဗ်ာ(ေဗဒ/အမ်ိဳးအစား)မဆို အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာနဲ႕ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာ မတူျကဘူးဆိုရင္ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစား(ေဗဒ)ရဲ႕ ကြဲျပား ျခားနားမွဳေတြဟာလည္း ရွိေနလို႕ ျဖစ္မွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္၊ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာကို ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေခတ္ျပိဳင္ကို မ်က္ေတာင္ အဖြင့္အပိတ္ထဲ ကြင္းခတ္လိုက္တာေကာ ျဖစ္မသြားနိုင္လား။ ဒါဆိို “ေခတ္ျပိဳင္”ဆိုတဲ့ အသံုးအႏွဳန္းဟာ က်ံဳးသြင္းခံလိုက္ရသလိုမ်ား ျဖစ္သြားမလား။ စကားလံုုးကို က်ံဳးသြင္းလို႕ ရရင္ရမယ္။ Signifier ကိစၥေလးပါ။ Signified ကေတာ့ လြတ္ေနမွာပဲေပါ့။ အဲ့ဒီလြတ္ေနတာျကီးကို ဘာနဲ႕ နာမပညတ္ျပဳမလဲ။ ျဖစ္နိုင္ေျခေတြကို ျဖစ္တည္ရွိျခင္းထဲကေန ပယ္ထုတ္မလား။ “အခ်င္းခ်င္းပဲ၊ သူ႕ဟာ ကိုယ္ဖတ္၊ ကိုယ့္ဟာသူဖတ္နဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးမလား” ။ “ေခတ္ေပၚ”ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားဟာ ေခတ္ျပိဳင္ကာလျကီးထဲမွာ ကဗ်ာအမ်ိိဳးအစားတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၁ရာစု ေခတ္ဦးျကီးထဲမွာ ကဗ်ာဆိုတာ “ေခတ္ေပၚ”ပဲလား။ အျခားကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြ ရွိခြင့္မရွိဘူူးလား။ ဥပမာ၊ ကြန္ဆက္ပ္ျခဴရလ္ကဗ်ာေတြ၊ Flast ကဗ်ာေတြ ၊ Language Dnnovative Poetry ကဗ်ာေတြ၊ Postေခတ္ေပၚကဗ်ာေတြ။ ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာဟာ pluratism ဗဟုသေဘာေဆာင္ဖို႕အတြက္ အပြင့္စနစ္နဲ႕ထားမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုရွိမလဲ။ ဥပမာ၊ အင္တာနက္ကေန PIW (Poetry International Web) ကို ဖြင့္ျကည္႕လိုက္လို႕ ခရိုေအးရွားကဗ်ာကိုဖတ္ျပီး “ကလစ္”လိုက္ရင္ Contemporary Croatien Poetry ေခါင္းစဥ္နဲ႕ ဖတ္လုိ႕ရပါတယ္။ အဲဒီမွာတင္ထားတဲ့ ခရိုေအးရွား ကဗ်ာေရးသူေတြဟာ ၁၉၄၀ ကေန ၁၉၈၀ ေက်ာ္အထိ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားလံုးဟာ ေခတ္ျပိဳင္ ခရိုေအးရွား ကဗ်ာသမားေတြပါပဲ။ တစ္ခတ္ထဲမွာပဲ အသက္အရြယ္၊ အယူ၀ါဒ၊ အေတြ႕အျကံု၊ အသိပညာ၊ စသည္တို႕ကြဲျပားမွဳအားျဖင့္ ကဗ်ာေတြလည္း ကြဲျပားေနျကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Contemporary Croation Poetry ။ ေခတ္ျပိဳင္ ခရိုေအးရွား ကဗ်ာပါ။ ခရိုေအးရွား ေခတ္ျပိဳင္ကဗ်ာ မဟုတ္ပါဘူး။ နာမ၀ိေသသနရဲ႕ ေနရာအထားအသိုဟာ ကြဲျပားတဲ့ အဓိပၸာယ္ေတြေပးပါတယ္။ LP မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာစကားသတိနဲ႕ သိမွဳျပဳျခင္းပါ။

(၃) ကဗ်ာဟာကဗ်ာပဲ ၊ ေလဘယ္ တပ္စရာမလိုဘူး
___________________________________________

             ဒါဟာ တတိယရွဳေထာင့္ပါ။ ကဗ်ာဟာကဗ်ာပဲ၊ ဘာလို႕ ေခါင္းစဥ္ေတြ တပ္ေနလဲဆိုတဲ့ကိစၥပါ။ ဟုတ္လည္း ဟုတ္ပါတယ္။ ဟုတ္လည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာေျကာင့္လဲဆိုေတာ့ “ကဗ်ာ”လုိ႕ေျပာလိုက္ရင္ ဘယ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၊ ဘယ္ယဥ္ေက်းမွဳမွာမဆို “ကဗ်ာ”ဆိုတာနဲ႕ အနက္ေတြဟာ နက္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဘာသာျပန္ကဗ်ာကိစၥကို အလ်င္းသင့္လို႕ ကြ်န္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္ကဗ်ာဘာသာျပန္ဆရာ မဆိုဟာ သူ႕လက္၀ယ္ေရာက္ရွိလာတဲ့ နိုင္ငံတကာကဗ်ာေတြကိုု ေရြးျပိး ဘာသာျပန္ျကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္/ဘာေပၚမူတည္ျပီး ဘာသာျပန္ျကသလဲဆိုတာ စိတ္၀င္စားစရာပါပဲ။ ဆရာနိုးကို ေမးရမလား။ ေမးရင္ေရာ ဘယ္လိုအေျဖရရွိမလဲ။ ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာပဲဆိုရင္ “ကဗ်ာ”ဆိုတဲ့အရာမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လကၡဏာေတြရွိမွာေပါ့။ အဲ့ဒီလကၡာနဲ႕ မကိုက္ညီရင္ ကဗ်ာမဟုတ္ဘူးေပါ့။ “ကဗ်ာ”ဟာ သတ္မွတ္ခ်က္ပါပဲ။ “ေခတ္စမ္း” ၊ “တာရာ” ၊ “မိုးေ၀း” ၊ “ေမာ္ဒန္” ၊ “ေခတ္ေပၚမဟုတ္ေသာ” ။
             အကယ္၍ ကဗ်ာဟာ ေလဘယ္တပ္စရာမလိုဘူးဆိုရင္ ဘာျဖစ္လို႕ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြ ၊ ဘာျဖစ္လို႕၊ “ေခတ္စမ္း” ၊ “မိုးေ၀း” ၊ “ေမာ္ဒန္ / ေခတ္ေပၚ” လို႕ ေျပာေနျကေတာ့မွာလဲ။ ဘာျဖစ္လို႕ အခု ေခတ္ျပိဳင္ျမန္မာကဗ်ာေလာကမွာ LP တို႕ ၊ နီယိုေမာ္ဒန္တို႕ ၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္တို႕၊ ေျပာေနျကတာလဲ။ ဥပမာ၊ LP လို႕ ေျပာလိုက္ရင္ပဲ “ေခတ္ေပၚ”ေရစီးမွာ ေရစိမ္း၀င္သလို ၊ အဆိပ္၀င္သလို ၊ ျမန္မာျပည္အနွံ႕သြားေရာက္ျပီး တိုက္ခို္က္ေရးစည္းရံုးရသလို ၊ ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာပဲေလ။ ဘာျဖစ္လို႕ ေလဘယ္ေတြ တပ္ေနသလဲ။ ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာပဲေလ။ ဘာျဖစ္လုိ႕ “ေခတ္စမ္း”ေတြ ၊ “တာရာ”ေတြ၊ “မိုးေ၀း”ေတြ၊ “ေမာ္ဒန္ / ေခတ္ေပၚ”ေတြ ေျပာေနျကတာလဲ။ ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာပဲေလ။ “ေခတ္ေပၚ” ျဖစ္ျဖစ္ ၊ LP ျဖစ္ျဖစ္ ၊ အျခားျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ေလဘယ္တပ္တာဟာ အခုမွမဟုတ္ပါဘူး။ ဥေရာပ modernism ကာတုန္းက “ငါတို႕ဟာက - ism ၊ ညာ - ism” လို႕ ဘာေျကာင့္ ေျပာခဲ့ျကသလဲ။ အကယ္၍  “ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာပဲဆိုရင္” ကဗ်ာျဖစ္ခြင့္အတြက္ “ေမာ္ဒန္ ၊ ေခတ္ေပၚ” ဟာ အတိုက္အခိုက္နဲ႕ ျကံုခဲ့မလား။

               စဥ္းစားစရာေတြပါ။ ဒီအရပ္ေဒသရဲက ကဗ်ာရွဳခင္းေပၚ ခ်စ္ခင္စြာနဲ႕ ေရးတာပါ။ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဟာ “ေခတ္ျပိဳင္” ကဗ်ာနဲ႕ အတူတူပဲလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ဘာသာစကားနဲ႕ လွည္႕လည္ျကည္႕ရွဳတဲ့ သေဘာပါပဲ။ က်န္္တာကေတာ့ စာဖတ္သူရဲ႕ ကိစၥပါပဲ။ ေခတ္ျပိဳင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ႕ ေရွ႕ေရးကိုေတြးရံုတင္ မဟုတ္ပါဘူူး။ လက္ေတြ႕လုပ္ေနျကတယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုေခါင္းစဥ္ တပ္မရေတာ့ေအာင္ ျဖစ္ေနပါျပီ။ အဲ့ဒီေတာ့ ၊ “ေခတ္ေပၚ” ကဗ်ာဟာ “ေခတ္ျပိဳင္”ကဗ်ာနဲ႕ တစ္ထပ္တည္းလား။ ကြ်န္ေတာ္တိို႕ ကဗ်ာေရးသူ/ဖတ္သူ/ ခ်စ္သူေတြအတြက္ ပြင့္လင္းမွဳရဲ႕လမ္းေျကာင္းလား … ။

                                                                                                  #ေဇယ်ာလင္း  
၉ စက္တင္ဘာ ၂၀၀၉။